Het kabinet wil de samenleving geleidelijk weer openen. Op reis in de zomer, volle zalen in de bioscoop en het theater, drukbezochte festivals, beurzen en congressen. Als het meezit, moet dat straks weer mogelijk zijn. Maar dan wel alleen voor mensen die een ‘bewijs van gezondheid’ kunnen laten zien.

Dit voorjaar moeten Nederlanders verschillende mogelijkheden hebben om te bewijzen dat zij niet besmet zijn met het coronavirus en dus het risico erg klein is dat zij anderen zullen besmetten. Dat kan bijvoorbeeld met:

  • een recente negatieve testuitslag
  • een bewijs van immuniteit, als je net genezen bent van COVID-19
  • een vaccinatiebewijs, dat aantoont dat je in ieder geval 1 prik tegen corona hebt gehad

Het kabinet wil al dit mogelijke bewijsmateriaal samenbrengen in het zogenoemde coronapaspoort. Dat paspoort moet beschikbaar komen in een digitale en een papieren vorm, met QR-code. Het coronapaspoort moet bruikbaar zijn binnen de Europese Unie (EU).

Zo werkt het
Bij de entree scan je de QR-code op het coronapaspoort van je bezoeker. Als die niet besmettelijk is, zie je op de scanner het groene sein ‘veilig’. De bezoeker mag naar binnen en zijn privacygevoelige medische informatie blijft geheim. Want jij kunt niet zien of hij gevaccineerd, getest of immuun is.

Wat hebben ondernemers nodig?
Ondernemers hebben een scanapparaat nodig en de juiste software. Mogelijk kan scannen zelfs met een app op je smartphone. Het ministerie van Volksgezondheid geeft hierover op dit moment nog weinig duidelijkheid: “We zijn nu eerst alle technische en juridische aspecten achter dit plan aan het uitwerken”, zegt woordvoerder Axel Dees.

Waar is een paspoort nodig?
De Sociaal Economische Raad (SER) adviseert het coronapaspoort straks in te zetten op drukke plekken waar toegangscontrole normaal is. Daarbij kun je denken aan bioscopen, theaters, stadions en musea, maar ook beurzen en congressen. Het kabinet kan echter anders beslissen.

Wanneer is het paspoort klaar?
Het kabinet streeft ernaar om in de zomer te werken met het coronapaspoort. Een exacte datum is nergens hardop genoemd, maar het lijkt aannemelijk dat het paspoort in ieder geval op 1 juli in gebruik is. Vanaf die datum zouden festivals, sportwedstrijden met publiek, concerten en congressen weer mogelijk moeten zijn. Mochten evenementen door corona toch niet doorgaan, dan is voor de organisatoren een annuleringssubsidie beschikbaar. Het kabinet wil overigens wel voor 1 juli a.s. beginnen met het stapsgewijs heropenen van de samenleving en daarmee een groot deel van de economie.

Tot die tijd
Tot de introductie van het coronapaspoort moeten testen uitkomst bieden. Volgens zorgminister Hugo de Jonge zijn er op 1 mei a.s. 400.000 tests per dag mogelijk. Bezoekers zouden dan toegang kunnen krijgen op basis van een testbewijs of een test ter plekke. Op dit moment bestaat er nog geen officieel testbewijs. Maar waarschijnlijk wordt dit op korte termijn ontwikkeld. Het kabinet heeft de SER namelijk gevraagd om advies over het gebruik van testbewijzen bij het verder openstellen van de samenleving.

Testbewijzen kunnen volgens de SER worden ingezet op plekken waar toegangscontrole normaal is, bijvoorbeeld bij een bioscoop. De SER vindt het geen goed idee dat winkeliers hun klanten bij binnenkomst vragen om een testbewijs.

Zelftest
Terwijl de testcapaciteit snel toeneemt, worden in april ook de eerste zelftesten op de markt verwacht. Met een staafje uit de supermarkt kan straks dus iedereen zichzelf controleren. De zelftest is geen officieel testbewijs, maar kan wel handig zijn als je bijvoorbeeld met collega’s op locatie wilt werken.

Ervaringen in andere landen
In Israël is het coronapaspoort er al. Meer dan 40% van de bevolking heeft 2 vaccinaties gehad en heeft daardoor nu met het paspoort toegang tot culturele activiteiten, sportwedstrijden, hotels en sportscholen. En ook tot drukke winkels en horeca. Of bijvoorbeeld een grote modezaak in Nederland straks ook een toegangscontrole moet houden aan de deur, is niet bekend.

Ondernemers
Ondernemers in Israël noemen voor- en nadelen van het paspoort. Ze zijn blij met het groeiende aantal klanten. Maar ze zien dat dit er nog steeds veel minder zijn dan voor de coronapandemie. Ook moeten ze nog geregeld optreden als handhaver omdat ze vaak aan klanten moeten uitleggen dat de meeste coronamaatregelen nog gewoon gelden. De meeste klanten zijn op leeftijd, aangezien het ook in Israël de ouderen zijn die als eerste werden gevaccineerd.

Consumenten
In Israël zijn onder consumenten de meningen verdeeld. Het paspoort zorgt voor vrijheden, maar ook voor ongelijkheid. Terwijl de ene helft van het volk weer restaurants en concerten bezoekt, zit de andere helft thuis. “Wie zichzelf niet laat inenten, blijft achter”, zegt de Israëlische minister van Volksgezondheid Yuli Edelstein. Maar daar is niet iedereen het mee eens. Op straat wordt geprotesteerd en de eerste rechtszaken worden snel verwacht.